DE LANGSTRAAT - Het carnavalsseizoen is inmiddels lang en breed afgelopen en dat betekent ook dat de nodige alcoholische consumpties weer zijn genuttigd. Maar hoeveel wordt er eigenlijk gedronken en wat voor invloed kunnen feesten zoals carnaval hebben op een alcoholverslaving?
Alcohol, het is de meest genormaliseerde drug van onze samenleving. Vrijwel iedereen heeft weleens een alcoholische versnapering genuttigd in zijn of haar leven. Toch zijn voor veel mensen de gezondheidsrisico’s nog steeds niet duidelijk. Zo is het niet voor iedereen bekend dat alcohol te koppelen is aan veel verschillende kankersoorten, een hoger risico op dementie en suïcide.
Hoeveel wordt er gedronken (tijdens carnaval)?
Uit resultaten van het gezondheidspanel van 2024 onder Brabanders blijkt dat de helft van de ondervraagden tijdens carnaval minstens vier dagen op stap wilde gaan. Slechts een kleine hoeveelheid, zeven procent, was niet van plan om alcohol te nuttigen. Ongeveer vijftig procent van de ondervraagden was van plan dronken of aangeschoten te worden, waarbij men minstens tien glazen alcohol wil drinken.
In de verslavingskliniek zijn mannen oververtegenwoordigd ten opzichte van vrouwen. Dit is ook bij verslavingskliniek Novadic-Kentron, die onder andere hulp biedt aan mensen uit Waalwijk. Het grootste gedeelte van de in totaal ruim zeven duizend mensen die in 2022 in de kliniek zaten, waren de meeste mensen verslaafd aan alcohol: ruim 2500. Het grootste gedeelte is tussen de 24-50 jaar, dit zijn 4354 patiënten. Dit blijkt uit cijfers van Novadic zelf uit 2022.
Hoe ontstaat een alcoholverslaving en hoe merk je dat iemand een probleemdrinker is?
Wanneer je een probleemdrinker bent, is volgens Yvonne Ruhl van verslavingskliniek Novadic-Kentron niet zo makkelijk aan te wijzen. "Ieder mens kan een probleemdrinker worden, de ernst en gradatie hangt echter af van de afhankelijkheid. En dit kan per persoon verschillen. Probleemdrinkers ontstaan vaak vanuit dat mensen zich beter voelen wanneer ze hebben gedronken. Dan ligt functiegebruik op de loer. Dit betekent dat je alcohol meer gebruikt omdat het gezellig is en onder het mom van 'ik vind het leuk om een beetje ontremd te raken', maar dit doe je dan omdat je dan beter functioneert. Alle probleemdrinkers zijn ooit begonnen, omdat het een positieve beleving heeft.’’
Wat voor impact hebben feesten zoals carnaval op alcoholverslaving?
Ruhl vertelt dat het voor mensen die verslaafd zijn of zijn geweest een trigger kan zijn om terug te vallen, maar dat er ook mensen zijn die dit soort feesten juist heel goed aankunnen. "Als jij ooit een verslaving hebt gehad, dan heb je die gevoeligheid daarvoor en dan moet je wel oppassen. Bij extra stress of spanningsmomenten moet je alert zijn dat je niet in oud coping-gedrag vervalt. Voor de mensen die carnaval vieren en ooit alcoholproblemen hebben gehad weten: 'dat moet ik overslaan, want anders breng ik mezelf alleen maar in gevaar'. Maar je hebt ook mensen die denken: daar wil ik sterker door worden. Die zien het als een uitdaging.’’
Hoe slecht is alcohol en hoe problematisch is dit?
''Alcohol speelt een grote rol in de samenleving, hoewel het nu wel ter discussie staat. Als je alcohol nuttigt, heeft dit een kanker gerelateerde relatie'', legt Ruhl uit. "Je kan zeggen dat het heeft bijgedragen aan het vormen van bepaalde tumoren. Overal waar alcohol tegenaan ketst, dus in de mond, in de keel, in de slokdarm, in de maag, de lever, is het risico op het vormen van tumoren hoger, omdat alcohol een giftige stof is. In tegenstelling tot veel andere drugs heeft alcohol geen enkele lichaamseigen stof in zich. De politiek heeft te lang de rol van pro-alcohol ingenomen, waar wij als verslavingszorg niet tegenop konden. Overheden willen niet met dat vingertje wijzen.’’ Dit komt volgens Ruhl doordat de politiek de economische factor te lang meer superieur achtte dan de gezondheidsfactor. Dit werd vaak benoemd onder het mom 'wij willen geen betuttelende overheid zijn.'
Wat maakt alcohol zo ingeburgerd en wat zijn oplossingen?
"Als je dingen bereikbaar, beschikbaar en betaalbaar houdt dan zie je dat wij mensen ook sneller dingen gaan gebruiken. Wij als preventie kunnen niet op tegen de wetgeving en handhaving om patronen te doorbreken'', zegt Ruhl. "Dan moet je niet met een verslaafde voor de klas komen. Dat werkt vaak maar minimaal, een waarschuwing alleen helpt niet. Je moet de omgeving zo inrichten dat het gewoon moeilijk te krijgen is. We leven in een tijd waarin we bij alles wat we vieren denken 'daar hoort alcohol bij'. Als ouders heel coulant zijn in alcoholgebruik gaan jongeren ook eerder drinken. De omgeving inrichten helpt heel erg en de prijs omhoog gooien.'' Bovendien benoemt Ruhl dat hogere prijzen en betere wetgeving essentieel kunnen zijn in een samenleving waarin alcohol drinken niet langer de norm is. Ze noemt daarbij roken als voorbeeld, dat sinds de jaren tachtig steeds meer is ingeburgerd. Maar sinds een aantal jaren aan een kentering bezig is. Met als verandering dat er nu veel rookvrije plekken zijn en roken steeds duurder is geworden.
