HEUSDEN - De jeugdzorg staat er slechter voor dan vorig jaar, blijkt uit onderzoek van de Jeugdautoriteit. In dit rapport staat dat dertig procent van de zorgaanbieders kampt met acute financiële problemen. Ook blijkt dat grote jeugdhulpaanbieders met een hoog ziekteverzuim kampen. Daarnaast krijgen gemeenten (die sinds 2015 verantwoordelijk zijn voor de jeugdzorg), te maken met bezuinigen. De gemeenten krijgen namelijk geld van het Rijk voor de jeugdzorg. Wat merken betrokkenen in de gemeente Heusden hiervan? Rosanne Thijssen, teamleider Jeugd- en Gezinsteam Gemeente Heusden en Eline van Boxtel, beleidsadviseur Jeugd bij Gemeente Heusden vertellen hierover.
De sector kwam vorig jaar met een verbeterpakket voor de jeugdzorg. Met deze zogenoemde 'Hervormingsagenda' hoopt het kabinet in 2025 500 miljoen euro te bezuinigen op de jeugdzorg. Ook schrijft de Jeugdautoriteit dat de wisselwerking tussen de gemeenten, het Rijk en zorgaanbieders vaak niet goed genoeg samenwerken, waardoor de continuïteit in gevaar zou komen van de jeugdzorg. De problemen blijven zich al jarenlang opstapelen in de jeugdzorg.
Maken jullie je zorgen over de problemen die nu uitgelicht worden in het rapport omtrent jeugdzorg?
Van Boxtel: "De problemen die nu spelen zijn herkenbaar voor mij en ik maak me er ook wel zorgen over. Er zijn stappen nodig om de jeugdzorg goed te laten functioneren voor de jongeren die dat echt nodig hebben. En daarnaast zie je dat de meest complexe zorg vaak de langste wachttijd kent."
Thijssen sluit zich hier bij aan: "Wat ik eraan wil toevoegen is dat er veel wordt 'geframed' in de media omtrent jeugdzorg. Er worden vaak problemen uitgelicht die er wel zijn, maar die vaak niet representatief zijn voor de gehele groep. En voor de lezer kan dit wel zo opgevat worden. In de praktijk merk ik dat veel mensen die naar ons toekomen veel drempels verwachten, terwijl dit wel meevalt."
Jullie hebben een eigen jeugd- en gezinsteam in de gemeente Heusden. Hoe zijn jullie op het idee gekomen om dit te realiseren?
Thijssen legt uit: "We zijn op dit idee gekomen omdat we weinig grip kregen op de jeugdhulp. Veel aanvragen voor jeugdhulp gingen ook buiten de gemeente om, waardoor we geen zicht hadden op hoeveel mensen er nu eigenlijk jeugdzorg nodig hadden. Daarnaast zagen we dat de jeugdzorg problemen ondervond, zoals de lange wachtlijsten. Ook waren er onderzoeken die aantoonden dat niet alle jeugdzorg effectief genoeg is. Dit komt onder andere doordat de hulp veelal aan het kind zelf werd aangeboden en niet aan het hele gezin. Ook was er te weinig aandacht voor nazorg, waardoor duurzame effecten uitbleven. We hadden de ambitie om alle ondersteuningsvragen in beeld te krijgen en de verwijzingen meer via ons laten te verlopen. We hoopten op een effectieve manier de jeugdzorg te organiseren. In 90 procent van de gevallen geven we ondersteuning aan het hele gezin en niet het kind als individu.''
Wat doen jullie concreet bij het jeugd- en gezinsteam?
Thijssen: "Bij het jeugd- en gezinsteam vinden we preventie heel belangrijk. Wij proberen kinderen op tijd te helpen, zodat ze niet onnodig op een lange wachtlijst staan om de jeugdzorg in te gaan. Om er op tijd bij te kunnen zijn moeten we vanuit het JGT aanwezig zijn op belangrijke vindplaatsen zoals het onderwijs. Hierdoor kunnen we ondersteuning bieden als de problemen nog klein zijn om zwaardere inzet te voorkomen. Ook is er de ambitie om in 2025 gemeenschappelijke ouderavonden te organiseren om met ouders in gesprek te gaan. Gezinnen kunnen zich aanmelden bij het jeugd- en gezinsteam op een toegankelijke manier. Afhankelijk van de vraag van het gezin bepalen we de frequentie van de hulp."
Een aantal gemeenten hebben bij jullie aangeklopt, omdat zij ook mogelijkheden zien in een jeugd- en gezinsteam. Op welke manier kunnen jullie gemeenten daarin ondersteunen?
Thijssen: "Wij hebben de afgelopen jaren een aantal werkbezoeken gehad van omliggende gemeenten. We proberen transparant te zijn in onze werkwijze, om zo de gemeenten tips te geven en te laten zien hoe het gaat binnen ons eigen jeugd- en gezinsteam. Landelijk in de Hervormingsagenda wordt er op gestuurd om een lokaal team te creëren. De Hervormingsagenda heeft als doel het stelstel financieel houdbaar te maken en een aantal inhoudelijke knelpunten aan te pakken. De maatregelen zouden moeten leiden tot het effectiever inrichten van de jeugdzorg. Dat is nog een zoektocht. Veel gemeenten proberen naar aanleiding hiervan een stevig lokaal team neer te zetten. Elke gemeente doet dat vanuit een ander startpunt."
Waar ligt eigenlijk de grens tussen of iemand bij het jeugd- en gezinsteam blijft of naar de jeugdzorg moet?
Van Boxtel: "Die grens staat niet vast. Per situatie maken we onze afwegingen. Mocht de situatie erom vragen, dan nemen we contact op met een professional, maar we blijven wel zelf betrokken bij het gezin. Het is niet zo dat we iemand meteen overzetten naar de jeugdzorg, want er wordt veel tijd gestoken in het ondersteunen van een gezin."
Gemeenten dreigen naar de rechter te stappen
Volgens de NOS dreigen gemeenten om naar de rechter te stappen als het kabinet niet met meer geld over de brug komt voor jeugdzorg. Veel gemeenten krijgen te maken met flinke bezuinigen in het jaar 2026, wat ook wel het 'ravijnjaar' wordt genoemd.
De toekomst moet uitwijzen wat de gevolgen gaan zijn van deze bezuinigen, maar dat er gevolgen gaan zijn, dat staat wel vast.
